هپاتیت; عوامل، پیشگیری و درمان ها
- نوشته شده در تاریخ 1395/06/15
تعریف بیماری هپاتیت:
هپاتیت بیمارى اى است که موجب التهاب و صدمه ى کبد مى شود و در نتیجه کبد را متورم و حساس مى کند. عاقبت احتمالى هپاتیت ایجاد صدمه ى دایمى به کبد است. هفت نوع مختلف هپاتیت وجود دارد. بعضى از انواع هپاتیت، خفیف و قابل درمان هستند و براى افراد، فقط ایجاد یک بیمارى ساده شبیه به آنفلوانزا را مى کنند، اما بعضى از انواع هپاتیت بسیار شدید و غیر قابل درمان هستند و در طولانى مدت مى توانند باعث بروز مشکلاتى براى سلامتى و حتى مرگ شوند. با وجود تفاوتهایى که در این هفت نوع هپاتیت وجود دارد تمام آنها توسط ویروسهایى که به کبد حمله مى کنند ایجاد مى شوند.
ویژگى هاى ویروسها: اندازه ى ویروسها بقدرى کوچک است که میلیونها ویروس را مى توان بر روى سر سوزنى قرار داد و این ویروسها به بدن حمله مى کنند و باعث بروز بیمارى مى شوند.
ویروسها به راههاى مختلفى مى توانند داخل بدن شوند که این راهها عبارتند از: تنفس، برخورد فیزیکى، از طریق مایعات بدن یا از طریق خوردن غذاها یا آب آلوده.
همین که ویروس وارد بدن شد به شدت تکثیر مى شود. به همین منظور ویروس به یک سلول سالم متصل شده و از آن به عنوان پایگاه و خانه ى خود استفاده مى کند. وجود ویروس در هر سلولى باعث مى شود که آن سلول از انجام عملکرد طبیعى خود باز بماند و در نهایت از بین برود، بااینحال از بین رفتن سلول میزبان که به عنوان پایگاه ویروس مورد استفاده قرار مىگیرد باعث متوقف شدن فعالیت ویروس نمى شود و در عرض چند ساعت هزاران ویروس جدید از همان یک ویروس تکثیر مى شوند. ویروسهاى جدید از سلول تخریب شده خارج مى شوند و وارد سایر سلولهاى سالم مى گردند تا در آنجا تکثیر یابند گرچه ویروسها مى توانند هر سلولى را در بدن مورد حمله قرار دهند، اما ویروسهاى مختلف ترجیح مى دهند که به بعضى از سلولهاى خاص در بدن حمله کنند.ویروسى که باعث بیمارى هپاتیت مى شود همیشه به سلولهاى موجود در کبد حمله مى کند.
با یک بررسى دقیق معلوم می شود که آنچه بعنوان علائم اصلى و مهم در کتابهاى پزشکى امروز براى هپاتیت حاد ذکر کرده اند، عینا در کتب طبى قدما نیز دیده مى شود، و شکى نیست که کشف این علائم نتیجه بررسى ها و مشاهدات بالینى دقیق آنهاست که طى نسل هاى متوالى در کتب پزشکى نقل گردیده است، مثلا چهار علامت بزرگ که ذیلا ذکر مى شود:
۱- در کتابهاى جدید، درد ناحیه کبد را یکى از علائم خاص این بیمارى مى شمارند و مى نویسند این درد با درد ناحیه کتف و دنده هاى پشت همراه است. در کتاب قانون هم عین این مطلب را بعبارت زیر شرح داده است: و قد یشارک اضلاع الخلف اوجاع الکبد. و در جاى دیگر مى نویسد: و مشارکه الترقوه فى وجع الکبد.
اهمیت این تشخیص هنگامى معلوم مى شود که مىبینیم متخصصین فن در کتابهاى جدید مى نویسند، این دردهاى پشت و شانه غالبا پزشک را باشتباه انداخته و آن را بحساب ورم مفصل شانه و کتف مى آورد نه بحساب هپاتیت؛ بنابراین با توجه بمشکل بودن تشخیص مرض، به حدت نظر و دقت پزشکان قدیم در مشاهدات بالینى پى مى بریم.
۲- در کتابهاى امروز مى نویسند: این درد در هنگام تنفس عمیق شدت پیدا مى کند...
و رازى نیز در کتاب حاوى این مطلب را ضمن محاوره با بیمار چنین مى نویسد: (و قلت له انک اذا تنفست تنفسا له فضل عظیم احسست الوجع الذى بک یزیده) یعنى: (و گفتم باو اگر تنفس عمیق بکنى، دردى را که احساس مى نمائى زیادتر مىشود).
۳- در کتب جدید مى نویسند: بیمار حس سنگینى در زیر دنده هاى راست مى کند...
در کتاب قانون نیز مى نویسد: وجد الثقل هناک یعنى حس سنگینى در آنجا (مقصود موضع کبد است) پیدا مى شود؛ و رازى نیز مى نویسد: (و انک تحس ایضا بثقل معلق من جانبک الایمن فى ما دون الشراسیف) یعنى: (و همچنین حس سنگینى در طرف راست زیر دنده ها مى کنى).
۴- در کتابهاى امروز مى نویسند: ورم کبد همراه با ضیق النفس و سرفه هاى خشک مکرر مى باشد...
و در کتاب قانون مى نویسد: (وحدت سعال یابس و ضیق نفس) یعنى: (سرفه خشک و ضیق النفس شدت پیدا مى کند).
عامل هپاتیت از نظر طب جدید و سنتی
دانشمندان هنوز به درستى نمى دانند که چرا ویروس هپاتیت به سایر اعضاء بدن حمله نمى کند اما آنها مطمئن هستند که این ویروس باعث صدمه زدن به سلول هاى کبد مى شود. همین که ویروس هپاتیت وارد کبد شد نه تنها تکثیر مى شود بلکه اغلب دچار تغییراتى نیز مى گردد(جهش یا موتاسیون)، به طورى که ویروس هاى جدید نسبت به ویروس هاى اولیه داراى تغییراتى هستند. این وضعیت باعث مى شود که بدن براى مبارزه با آنها مشکل پیدا کند، در نتیجه سیستم ایمنى و دفاعى بدن باید نه با یک نوع، بلکه با چندین نوع ویروس مبارزه کند، بنابراین در موارد شدید هپاتیت ویروس ها به سرعت تکثیر و تغییر یافته و باعث خرابى کبد و حتى باعث مرگ نیز مى شوند.
اما از نظر طب سنتی هر عاملی که باعث تضعیف سیستم دفاعی بدن شود زمینه لازم برای ایجاد این نوع بیماری ها فراهم می شود. پس بهترین راه برای مقابله و درمان هپاتیت، بالا بردن سیستم دفاعی بدن و اصلاح رژیم غذایی است.
و همانطور که در بالا اشاره شد طبیب های حاذق در قدیم هپاتیت را تشخیص می دادند و حتی از مشاهداتشان و تشخیصشان گزارشاتی دارند مثل حکیم ذکریای رازی که در کتاب الحاوی می نویسد: «بعیادت بیمارى رفتم و نخست براز او را در طشت دیدم که شبیه به آبى بود که گوشت خام در آن شسته شده باشد، و این علامت کاملا مشخصى است براى اختلالات کبدى و...
او حتى قبل از سؤال از بیمار، فقط با مشاهده مدفوع و گرفتن نبض بیمار تشخیص ورم کبد را داده و تمام علائم اصلى بیمارى از قبیل درد پشت، سرفه هاى مکرر خشک، تنگی نفس و درد ناحیه ترقوه و احساس سنگینى ناحیه کبد را یکى یکى شمرده و بیمار، به مبتلا بودن آنها اقرار کرده است، و این هنر رازى را در تشخیص سریع و صحیح مرض جز باعجاز بچیز دیگرى نمى توان شبیه دانست.
روش های مختلف درمان هپاتیت در طب سنتی و طبیعی:
درمان کبد با گیاه خارشیرى(خار مریم) «Milk Thistle»
بیشترین گیاهى که براى درمان هپاتیت مورد استفاده قرار مى گیرد، خارشیرى مى باشد که در حال حاضر در سرتاسر دنیا براى درمان انواع بیمارى هاى کبدى استفاده مى شود.
جنطیانا (جنتیانا زرد). Gentiana lutea L
گیاهى است علفى، پایا از خانواده Gentianaceae به ارتفاع ۱۲۰- ۵۰ سانتیمتر، ساقه افراشته، صاف، توخالى، برگهاى گسترده در سطح زمین داراى دمبرگ بلند ولى برگهاى ساقه متقابل و فاقد دمبرگ هستند. برگها به رنگ سبز روشن، تخم مرغى، نوکتیز به درازاى تا ۳۰ و پهناى ۱۵ سانتیمتر و داراى ۷- ۵ رگه طولى برجسته مشخص هستند.
مجموعه گلهاى زردرنگ درشت و زیبا از اردیبهشت تا اوایل مردادماه در بغل برگها ظاهر مى شوند.
در مشکلات هضم مانند نفخ، بى اشتهائى، ضعف معده و روده، خستگى هاى عمومى و دوران نقاهت بعد از بیمارى، نارسائى اعمال کبد، هپاتیت، ورم کیسه صفرا، مالاریا، اکسیور و بطور کلى به عنوان مقوى تلخ، اشتها آور، محرک اعمال تغذیه، ضد التهاب، صفراآور و تب بر مصرف درمانى دارد.
بومادران(گل زرد)
تحقیقاتى که در هند به عمل آمده نشان مى دهد که بومادران براى معالجه ناراحتى هاى کبد یا هپاتیت مفید است.
عسل
براى رفع عفونت هاى التهابى دهان و درمان برونشیت و هپاتیت عفونى و ناراحتى هاى خفیف پوست مفید است.
توت فرنگى
براى تقویت کبد بعد از هپاتیت و گاستریت و مبتلایان به اسکوربوت توصیه مى شود.
دانه سویا
در چین از دانه سویا در بیمارىهاى مزمن کبد مانند هپاتیت مزمن تجویز مى شود.
جو انگلیسى، شعیر(جو) و برگ های سبز جوان جو
چینى ها آن را غذاى مناسبى براى مبتلایان به هپاتیت و اشخاص دیابتیک مى دانند
اشکال داروئى: دانه، جوشانده، عصاره مالت.
برگهاى سبز جوان جو هم براى رفع هپاتیت مفید است.
زنبق کبود
از اواسط قرن نوزدهم از این گیاه براى درمان ناراحتى هاى غدد و به ویژه بیمارى هاى کبد نظیر هپاتیت مزمن بکار رفته است و آن را داروى اختصاصى بیمارى هاى کبد دانسته به همین مناسبت آن را Liver Lily (زنبق کبد) نام نهاده اند.
یاسمین هندى
موارد مصرف درمانى: هپاتیت مزمن، بیمارى هاى مربوط به صفرا، ناراحتى هاى کبد، اکزما ... استفاده مى نمایند.
در چین از گلها در هپاتیت و سیروز کبد استفاده می شود.
ویتامین پانتوتنیک اسید (از سرى ویتامینهاى B complex) به طور مؤثر در درمان هپاتیت عفونى مفید است.
اطلاعات بیشتری در مورد هپاتیت، عوامل، افرادی که در معرض خطر هستند و راههای پیشگیری از آن در ادامه مقاله می آید:
به طور کلى هپاتیت بیمارى عفونى است که مى تواند از شخصى به شخص دیگر منتقل شود. گرچه بعضى از بیمارىهاى عفونى مثل سرماخوردگى توسط تماس هاى روزمره مانند: عطسه، سرفه و در آغوش گرفتن، منتقل مى شوند، اما در هپاتیت انتقال اینگونه انجام نمى شود. براساس نوع هپاتیت این بیمارى از سه طریق مى تواند انتقال یابد که عبارتند از: ۱- از طریق تماس با خون آلوده. ۲- از طریق تماس جنسى. ۳- از طریق خوردن یا نوشیدن غذاهاى آلوده یا آب هاى آلوده.
گرچه شخص ممکن است به ویروس هپاتیت آلوده شود، اما این ویروس مى تواند در بدن او به مدت چندین سال مخفى بماند و هیچگونه علایم ظاهرى ایجاد نکند، اما کمکم باعث خرابى کبد او مى شود.
چنین افرادى که خودشان هم از بیمارى شان اطلاعى ندارند را اصطلاحا ناقلین بدون علامت هپاتیت مى نامند و این افراد به طور ناخواسته اى باعث مى شوند که ویروس هپاتیت به سایر افراد منتقل شود و این وضعیت مى تواند بسیار خطرناک باشد.
هپاتیت حاد یا مزمن: براساس نوع هپاتیت، مى توان آن را به صورت حاد یا مزمن طبقه بندى کرد.
بیمارى حاد مانند آنفلوانزا داراى شروع و پایان مشخص مى باشد. درحالى که بیمارى مزمن به صورت طولانى مدت بوده و پایان مشخصى ندارد. هپاتیت حاد معمولا بیماران را به مدت حدود یک ماه گرفتار مى سازد سپس ناپدید مى شود.
علایم هپاتیت مزمن ممکن است بیایند و بروند اما ویروس هپاتیت معمولا براى همیشه در بدن فرد باقى مى ماند.
انواع مختلف هپاتیت: انواع مختلف شناخته شده ى هپاتیت عبارتند از: هپاتیت G, E, D, C, B, A و BG. از این انواع، هپاتیت B و هپاتیت C از همه شایعتر هستند. هم هپاتیت B و هم هپاتیت C مى توانند به صورت مزمن و غیر قابل درمان ظاهر شوند، تفاوت اصلى بین هپاتیت B و هپاتیت C در شدت وخامت آنها مى باشد. حدود ۸۰% افراد مبتلا به هپاتیت C دچار نوع مزمن آن مى شوند درحالىکه فقط ۱۰% کسانى که به هپاتیت B گرفتار مى شوند به نوع مزمن آن دچار مى گردند.
پزشکان فکر مى کنند که علت این وضعیت آن است که ویروس هپاتیت C بسیار سریعتر از ویروس هپاتیت B تکثیر یافته و تغییر مى کند و باعث مى گردد که خطرناکتر شود. هر سال حدود ده هزار نفر به علت نارسایى کبد که بر اثر هپاتیت C ایجاد مى شود از بین مى روند، این تعداد تقریبا دو برابر افرادى است که به علت ابتلا به هپاتیت B مى میرند. هم هپاتیت B و هم هپاتیت C از طریق خون انتقال مى یابند. این انتقال مى تواند در افراد معتادى که سرنگهاى مشترک استفاده مى کنند، از طریق انتقال خون آلوده در بیمارستان، از طریق ارتباط جنسى با یک فرد آلوده به هپاتیت و نیز از طریق انتقال مادر مبتلا به هپاتیت به نوزادانش صورت پذیرد. برخلاف هپاتیت B و هپاتیت C، سومین نوع شایع هپاتیت، یعنى هپاتیت A همیشه به صورت حاد بوده و قابل درمان مىباشد و فقط در موارد نادرى ممکن است کشنده باشد. هپاتیت A از طریق خون منتقل نمى شود، بلکه انتقال آن از راه خوردن یا نوشیدن غذاها یا آبهاى آلوده صورت مى گیرد. براى مثال، خوردن سبزیجات یا میوه هایى که با آب آلوده شسته شده اند یا غذاهایى که در رستورانها و مراکز عرضه ى غذاهاى گوناگون به صورت غیر بهداشتى عرضه مى شوند یا غذاهایى که توسط آشپز یا پیشخدمت آلوده به هپاتیت پخته مى شوند، یکى دیگر از راههاى انتقال این بیمارى است. به همین دلیل است که در رستورانها اطلاعیه هایى زده شده است که کارکنان آنجا باید قبل از شروع کار، دستهاى خود را به خوبى بشویند.
تماس دهانى با مدفوع افراد آلوده نیز مى تواند باعث انتقال و گسترش بیمارى هپاتیت A شود. این مسئله به خصوص در استخرهاى شنا و در مهد کودک ها دیده مى شود.
ویروس هپاتیت A در سال ۱۹۷۵ میلادى کشف شد، این بیمارى در کشورهاى جهان سوم که از نظر بهداشتى در سطح پایینى هستند به میزان زیادى شایع است. طبق آمار حدود یک میلیون و چهارصد هزار نفر در سراسر دنیا هر سال به هپاتیت A دچار مى شوند. سایر انواع هپاتیت، یعنى هپاتیت D، E, G به میزان خیلى کمترى شایع هستند. هپاتیت D اغلب همراه با هپاتیت B مىباشد و خیلى به آن شباهت دارد. هپاتیت D بیشتر در کشورهاى خاورمیانه، آفریقا و آمریکاى جنوبى دیده مى شود.
در ایالات متحده ى آمریکا چون واکسیناسیون بر علیه هپاتیت B صورت مى گیرد و این واکسن در مقابل ابتلاء به هپاتیت D نیز مؤثر است، هپاتیت D در این مناطق گسترش چندانى ندارد. هپاتیت E نیز شبیه هپاتیت A مى باشد و بیشتر در کشورهایى که از نظر بهداشتى در سطح پایینى قرار دارند دیده مى شود.
هپاتیت G نه تنها شبیه هپاتیت C مى باشد بلکه فقط کسانى را مبتلا مى سازد که به هپاتیت C قبلا گرفتار شده باشند. هپاتیت BG اخیرا کشف شده است و نسبت به سایر انواع هپاتیت، شیوع کمترى دارد و در نتیجه اطلاعات پزشکان در مورد آن اندک است.
چه کسانى در خطر هپاتیت هستند؟
گرچه هیچ راهى وجود ندارد که پیشگویى کنیم که چه کسى دچار هپاتیت مى شود، اما بعضى از افراد مثل جوانان با توجه به رفتارهایشان بیشتر در خطر ابتلا به هپاتیت قرار خواهند گرفت، این رفتارها که ممکن است در بعضى جوانها دیده شود، عبارتند از: استفاده از مواد مخدر تزریقى، فعالیت جنسى با شرکاى جنسى مختلف، سوراخ کردن قسمتهایى از بدن براى قرار دادن حلقه هاى زینتى، انجام خالکوبى بر روى بدن. لذا از آنجایى که خالکوبى اغلب باعث خونریزى مى شود و در آن از سوزن هایى که به خوبى استریلیزه نمى شوند استفاده مى گردد، انتقال هپاتیت از این طریق نسبتا شایع مى باشد. در واقع در تحقیقى که در دانشگاه جنوب غربى تگزاس به عمل آمده است نشان داده شده که افراد جوانى که خالکوبى کرده اند ۹ برابر بیشتر از کسانى که این کار را نکرده اند احتمال ابتلا به هپاتیت را دارند. سوراخ کردن بدن نیز که امروزه در جوامع غربى بین جوانان شایع شده نیز باعث افزایش خطر ابتلاء به بیمارى هپاتیت شده است. متخصصین عقیده دارند که استفاده از مواد مخدر تزریقى احتمالا مستقیم ترین راه ابتلاء به هپاتیت مى باشد و معتادانى که از سرنگهاى مشترک براى تزریق مواد مخدر استفاده مى کنند به طور مستقیم ویروس هپاتیت را وارد جریان خونشان مى کنند. در تحقیقاتى که در دانشگاه بریتیش کلمبیا انجام شده است نشان داده شده که ۶۰% تا ۹۰% معتادان تزریقى در عرض فقط چند ماه به ویروس هپاتیت آلوده مى شوند و سن اکثر آن افراد بین ۱۸ تا ۳۵ سال مى باشد.
گروه دیگرى از افراد که در معرض خطر ابتلا به هپاتیت هستند، کارکنان مراکز بهداشتى، ادارات و دفاتر مى باشند که گاهى اوقات ممکن است به طور تصادفى سوزن هاى آلوده به دستشان فرو برود.
هر سال تقریبا حدود ۶۰۰ هزار مورد فرورفتن سوزن در کارکنان مراکز بهداشتى و غیره روى مى دهد و متخصصین تخمین مى زنند که احتمال ابتلاء به هپاتیت در چنین مواردى از هر ۱۰۰ مورد، سه مورد مى باشد، این وضعیت حتى با پوشیدن دستکش در هنگام کار نیز به همین صورت است.
تا قبل از سال ۱۹۹۲ میلادى در بیمارستان ها ممکن بود که خون افراد آلوده را به عنوان انتقال خون استفاده کنند و باعث شوند افراد جدیدى به هپاتیت مبتلا گردند، اما از سال ۱۹۹۲ که روشى براى کشف خونهاى آلوده کشف شد، این خطر از بین رفته است.
نوزادانى که از مادر مبتلا به هپاتیت به دنیا مى آیند، اغلب وقتى که خون آنها با خون مادرشان مخلوط مى گردد دچار این بیمارى مى شوند. از آنجایى که سیستم ایمنى این نوزادان نمى داند که ویروس هپاتیت متعلق به بدن آنها نیست، اجازه مى دهد که این ویروس بدون روبرو شدن با هیچ مشکلى در بدن آنها تکثیر یابد، در نتیجه حدود ۹۰% احتمال دارد که این نوزادان به هپاتیت مزمن مبتلا شوند.
اثرات هپاتیت بر بدن: به محض اینکه یک فرد به هپاتیت مبتلا شد، کبد او به تدریج عملکرد طبیعى خود را از دست مى دهد و از آنجایى که کبد یکى از مهمترین اعضاء بدن مى باشد، وقتى بر اثر ابتلاء به هپاتیت آسیبى به آن وارد آید مشکلاتى در سراسر بدن ایجاد مى شود. کبد در قسمت راست قفسه ى سینه قرار دارد و مانند پوست مى تواند خودش را التیام بخشد و دوباره سازى کند. در کبد بیش از ۵۰۰ کار مختلف براى بدن انجام مى شود که مى توان آن را همانند یک کارخانه براى بدن در نظر گرفت. کبد با تولید صفرا باعث مى شود تا غذاهایى را که ما مى خوریم به انرژى تبدیل شوند. همچنین باعث ذخیره ى مواد مغذى شده و مواد شیمیایى را مى سازد که براى عملکرد طبیعى بدن حیاتى مى باشد. به علاوه کبد باعث تصفیه ى خون شده و مواد شیمیایى زاید را از خون پاک مى کند و هیچکسى نمى تواند بدون کبد زندگى کند.
وقتى ویروس هپاتیت ابتدا حمله مى کند گلبول هاى سفید خونى (سیستم ایمنى و دفاعى بدن) براى مقابله با آنها همانند سربازانى از بدن دفاع مى کنند. این وضع باعث مى شود که ویروس از بین برود و کبد خودش را ترمیم کند. بااینحال در هپاتیت مزمن سیستم ایمنى بدن قادر به از بین بردن ویروس نمى باشد و در نتیجه ویروس به حمله ى خود به کبد ادامه مى دهد. در چنین وضعیتى تخریب کبد توسط حملات ویروس به همراه حملاتى که سیستم دفاعى بدن در بسیارى از سلولهاى کبدى ایجاد مى کند صورت مى گیرد، در نتیجه سلولهاى تخریب شده به صورت توده هایى در کبد باقى مى مانند و کبد دیگر نمى تواند خود را بازسازى کند. کبد سفتتر و بزرگتر مى شود و خون دیگر نمى تواند به راحتى از کبد عبور کند و کبد کمتر قادر خواهد بود که عملکرد طبیعى و حیاتى خود را انجام دهد. این وضعیت کبد را اصطلاحا سیروز «sisohrriC» مى نامند و بیش از ۳۰% افراد مبتلا به هپاتیت مزمن دچار سیروز مى شوند. وقتى سیروز کبدى ایجاد مى شود خطر وقوع سرطان کبد افزایش مى یابد.
متخصصین هنوز از علت بروز چنین وضعیتى آگاهى زیادى ندارند اما این فرضیه وجود دارد که التهاب و آسیب سلولى که در سیروز ایجاد مى شود منجر به رشد سلولهاى سرطانى غیر طبیعى در کبد مى گردد.
گرچه حدود ۲۰ سال طول مى کشد که یک کبد سیروزى به سرطان کبد دچار شود، اما تخمین زده مى شود که بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن ۲۰۰ برابر بیشتر از سایر افراد احتمال دچار شدن به سرطان کبد را دارند. متأسفانه نتیجه ى نهایى سیروز و سرطان کبد، اغلب نارسایى کبد و مرگ خواهد بود و حتى اگر سرطان کبد هم ایجاد نشود پیشرفت بیمارى هپاتیت باعث افزایش خطر نارسایى کبد خواهد شد.
هپاتیت قابل پیشگیرى است: گرچه مبتلا شدن به ویروس هپاتیت مى تواند عواقب خطرناکى داشته باشد، اما راههاى زیادى وجود دارد که مى توان از ابتلاء به این بیمارى پیشگیرى کرد. شاید مهمترین راه پیشگیرى از ابتلاء به هپاتیت، انجام واکسیناسیون علیه آن باشد و بهتر است بدانید که امروزه واکسن هایى وجود دارد که مى توان با استفاده از آنها از مبتلا شدن به هپاتیت A و B جلوگیرى کرد. بااینحال هنوز واکسنى براى پیشگیرى از هپاتیت C ساخته نشده است و انجام واکسیناسیون براى پیشگیرى از هپاتیت A به مدت ۲۰ سال مؤثر مى باشد.
از آنجایى که هپاتیت A همیشه به صورت حاد ایجاد مى شود، خیلى به ندرت مى تواند کشنده باشد.
به طور معمول براى همه ى افراد از واکسیناسیون هپاتیت A استفاده نمى شود. براى پیشگیرى از هپاتیت A زدن دو واکسن به فواصل یک تا ۱۲ ماه انجام مى شود، همچنین از این واکسنها در مواردى که اپیدمى (همه گیرى) هپاتیت A ایجاد مى شود استفاده مى کنند. توصیه مى شود که همه ى افراد از واکسن هپاتیت B استفاده کنند. این واکسن که از پروتئینى مشابه ویروس هپاتیت B ساخته شده است، بدن را در مقابل ویروس هپاتیت B و هپاتیت D که اغلب همراه هپاتیت B دیده مى شود ایمن مى کند.
واکسیناسیون معمولا از هنگام نوزادى شروع مى شود و به صورت سه تزریق در یک فاصله ى شش ماهه انجام مى شود. از آنجایى که مدت اثر این واکسن ۱۱ سال مى باشد، کودکان در سن ۱۲ سالگى دوباره باید این واکسن را تزریق کنند. راه دیگر پیشگیرى از هپاتیت، پیروى از یک روش زندگى سالم مى باشد. براى مثال شستن ساده ى دستها با آب گرم و صابون یک راه آسان است که به پیشگیرى از ابتلاء به هپاتیت A کمک مى کند. پرهیز از تماس با خون سایر افراد راه دیگرى براى جلوگیرى از مبتلا شدن به هپاتیت مى باشد، لذا استفاده ى مشترک از لوازم شخصى افراد راه دیگرى براى جلوگیرى از مبتلا شدن به هپاتیت مى باشد. پرهیز از استفاده ى مشترک از لوازم شخصى افراد، مثل تیغ ریش تراشى، مسواک و ناخن گیر مى تواند باعث تماس خونى افراد با یکدیگر شده و در نتیجه باید از آن پرهیز کرد. کسانى که از این وسایل استفاده مى کنند ممکن است با این وسایل جایى از بدن خود را ببرند و باعث شوند که خون آلوده وارد بدن آنها شود. متخصصین کشف کرده اند که ویروس هاى هپاتیت B و هپاتیت C مى توانند چندین روز روى وسایل شخصى باقى بمانند و باعث ایجاد بیمارى در سایر افراد شوند.
اجتناب از مواد مخدر، راه مهم دیگرى براى پیشگیرى از ابتلاء به هپاتیت مى باشد (استفاده ى مشترک از لوله هاى باریکى که به وسیله ى آن ماده ى مخدر کوکائین یا سایر مواد را از طریق بینى استنشاق مى کنند)، این عمل باعث پاره شدن عروق خونى موجود در بینى شده و خون آلوده بر روى این لوله هاى باریک قرار مى گیرد، همچنین استفاده ى مشترک از سرنگها براى تزریق مواد مخدر حتى براى یکبار تزریق هم مى تواند باعث انتقال عفونت شود و فرد را مبتلا به هپاتیت کند.
متذکر مى شویم افرادى که مى خواهند بر روى بدن خود خالکوبى کنند، اولا این عمل را انجام ندهند، ثانیا اگر تصمیم به انجام آن گرفتند باید مطمئن باشند که وسایل مورد استفاده در خالکوبى به خوبى استریلیزه و ضد عفونى شده باشد، زیرا خالکوبى با وسایل آلوده مىتواند باعث انتقال بیمارى هپاتیت به سایر افراد شود. پرهیز از مقاربت جنسى محافظت نشده (عدم استفاده از کاندوم) با شرکاى جنسى مختلف نیز مى تواند باعث پیشگیرى از ابتلاء به عفونت هپاتیت شود. از آنجایى که در هنگام مقاربت بدون استفاده از کاندوم، ویروس هپاتیت از طریق مایعات بدن مى تواند به سایرین انتقال یابد لذا موجب مى شود که سایر افراد نیز به این بیمارى گرفتار شوند.
تشخیص و درمان: بیمارى هپاتیت هم از نظر تشخیص و هم از نظر درمان، یک بیمارى مشکل مى باشد که براى پزشک و بیمارانش مشکلاتى را ایجاد مى کند. ویروس هپاتیت مى تواند در بدن بیماران به مدت چندین سال مخفى شود بدون اینکه سوءظن کسى را برانگیزد و حتى وقتى که بیماران مبتلا به هپاتیت احساس بیمارى مى کنند علایم آن مى تواند با سایر بیمارىها به آسانى اشتباه گرفته شود.
وانگهى، آزمایشهایى که براى تشخیص هپاتیت بکار گرفته مى شوند همیشه نیز مؤثر نمى باشند و تازه وقتى هم که تشخیص بیمارى داده مى شود انتخاب روش درمانى نیز بسیار محدود مى باشد.
به چندین دلیل مختلف، تشخیص هپاتیت همیشه آسان نمى باشد که مهمترین دلیل، آن است که بسیارى از مبتلایان به هپاتیت از بیمارى خود، آگاهى ندارند و بنابراین دنبال درمان خود هم نمى روند و باز هم به همین دلیل این بیماران به مدت چندین سال بدون تشخیص باقى مى مانند. اغلب افرادى که به هپاتیت بدون علامت مبتلا هستند به طور تصادفى و با انجام آزمایشهایى که به دلایل دیگرى انجام مى دهند از بیمارى خود مطلع مى شوند که از این بابت هم بسیار تعجب مى کنند.
علایم هپاتیت: گرچه علایم و مشکلات هپاتیت اغلب به سختى از علایم سایر بیمارىها تشخیص داده مى شوند، اما بعضى از علایم آن را مى توان مخصوص بیمارى هپاتیت دانست. در بین این علایم، زردى (یرقان) که عبارت است از زرد شدن پوست بدن و یا زرد شدن سفیدى چشمها، از مهمترین علایم مى باشند. زردى هنگامى روى مى دهد که کبد قادر به از بین بردن مواد زایدى از خون که اصطلاحا بیلىروبین «Bilirubin» گفته مى شوند، نمى باشد. بیلىروبین از گلبولهاى قرمز پیر و کهنه ایجاد مى شود و افزایش بیلىروبین در خون باعث زرد شدن پوست و همچنین زرد شدن رنگ سفیدى چشم ها مى گردد، همچنین باعث مى شود که ادرار این افراد پررنگ شده و مدفوع آنها بىرنگ و به صورت گچمانند شود. سایر علایمى که گاهى اوقات در بیمارى هپاتیت دیده مى شوند عبارتند از: خارش پوست، از دست دادن اشتها و درد در ناحیهى کبد (قسمت راست قفسه ى سینه). وقتى همه ى این علایم به همراه زردى در فردى ایجاد شوند، نشاندهنده ى آسیب کبد و هپاتیت مى باشد، اما وقتى که علایم به تنهایى ایجاد مى گردند، اغلب با علایم سایر بیمارىها اشتباه مى شوند.
عوامل ایجاد هپاتیت
عوامل عفونى: ویروس هپاتیت B و C و کارسینوم هپاتوسلولار رابطه مستقیمی با نوعى سرطان کبدی دارد.
شراب:
تأکید صریح قرآن کریم بر اجتناب از مصرف شراب در سوره مائده و نساء، حرمت آن را براى انسان به خوبى نشان مى دهد. از طرف دیگر تحقیقات علمى و آثار زیانبار الکل و اتانل موجود در مشروبات الکلى بر بافتهاى مختلف بدن و حتى بر نسل آینده (عقبماندگى ذهنى و ناهنجارى مادرزادى) به خوبى نشان مىدهد که قبل از آنکه الکل یک نوشیدنى لذت آور براى انسان باشد سم مهلکى براى اکثر بافتهاى بدن است که بلافاصله پس از ورود به بدن با مختل ساختن قوه تشخیص در فرد، حالت روحى و روانى او را دگرگون مىسازد. امروزه مشخص شده که قبل از دفع کامل الکل از بدن بر سایر اندامها نیز تأثیرات مخربى برجا مى گذارد که از جمله هپاتیت کبد است. همچنین کبد چرب الکلى مى تواند به سمت هپاتیت الکلى و سرانجام سیروز و نارسایى کبدى پیشرفت کند.
آب:
آب هم در انتقال بعضى بیماریهاى مهم میکربى و ویروسى مثل هپاتیت عفونى (یرقان عفونى نوع A) مستقیما نقش دارد.
آزمایش هپاتیت: وقتى علایم فردى، پزشک را مشکوک به بیمارى هپاتیت مى کند معمولا پزشک چندین آزمایش را براى بیمارش درخواست مى کند.
آنتى بادىها (پادتنها)، پروتئینهایى هستند که بدن براى مقابله با ویروسها یا باکترىها مى سازد.
آنتى بادىها در خون افراد مبتلا به هپاتیت B, A و E دیده مى شوند. براى مثال اگر در خون فردى آنتى بادى هپاتیت A دیده شد نشاندهنده ى آلوده بودن آن فرد به ویروس هپاتیت A مى باشد. هرچه مقدار این آنتى بادىها در خون بیشتر باشد نشاندهنده ى شدت عفونت مى باشد. وجود آنتى بادى هپاتیت E نه تنها نشاندهنده ى مبتلا بودن آن فرد به هپاتیت E مى باشد، بلکه نشانه ى مسرى بودن آن نیز خواهد بود.
برخلاف هپاتیتهاى B, A و E، آنتى بادى هپاتیت C ممکن است در خون افراد مبتلا به هپاتیت C دیده نشود، زیرا ویروس هپاتیت C قادر است که در بدن مخفى شود و خود را نشان ندهد، در نتیجه سیستم ایمنى بدن بر علیه این ویروس نمى تواند آنتى بادى ایجاد کند. به همین دلیل وقتى پزشک در فردى مشکوک به هپاتیت C مى شود سایر آزمایشهایى که عملکرد کبد را اندازه مى گیرند را درخواست مى کند و شایعترین آزمایشى که در این مورد تقاضا مى شود آزمایش اندازه گیرى ALT یا آلانین آمینوترانسفراز «ALanine Aminotransferase» مى باشد.
آلانین آمینوترانسفراز (ALT) یک آنزیم است که وقتى کبد دچار صدمه و التهاب مى شود تولید مى گردد و هرچه میزان این آنزیم ALT در خون بیشتر باشد، نشاندهنده ى شدت بیشتر التهاب کبد مى باشد.
آزمایش دیگر، آزمایش اندازه گیرى بیلىروبین خون مى باشد و هرچه میزان بیلىروبین در خون بیشتر باشد، نشاندهنده ى این است که کبد قادر به پاکسازى خون از این ماده نمى باشد و کارش را به خوبى انجام نمى دهد. گرچه با انجام آزمایشهاى خون تا حدود زیادى مى توانیم به تشخیص هپاتیت در افراد مبتلا به آن دست یابیم اما گاهى اوقات نیز مجبور مى شویم براى اینکه به تشخیص نهایى برسیم از بیوپسى کبد (نمونهبردارى از کبد) استفاده کنیم، بیوپسى از کبد تنها روش کاملا مطمئن در تشخیص هپاتیت C مى باشد.
همچنین این روش دقیقترین راه تشخیص براى پى بردن به سلامت کبد مى باشد. نتایجى که از بیوپسى کبد به دست مى آید به تشخیص سایر بیمارىها مثل سرطان کبد نیز کمک مى کند. در بیوپسى کبد، سوزنى نازک به داخل کبد فرو مى شود و تکه ى کوچکى از کبد را بیرون مى آورند. این نمونه را به آزمایشگاه مى فرستند و در آنجا با میکروسکوپ آن را بررسى مى کنند. معمولا براى اینکه بیمار درد کمترى را احساس کند، محل انجام بیوپسى را با بى حسى موضعى بى حس مى کنند. گرچه کل عمل بیوپسى از کبد فقط چند دقیقه طول مى کشد اما بعد از آن بیمار باید به مدت ۴ تا ۸ ساعت به طور بى حرکت بر روى تخت دراز بکشد تا از خونریزى از کبد جلوگیرى شود.
زندگى روزمره براى افراد مبتلا به هپاتیت مى تواند به صورت یک مبارزه باشد و آنها باید هم با مشکلات بدنى و هم با مشکلات روحى این بیمارى کنار بیایند که این امر نه تنها بر روى زندگى خودشان اثر مى گذارد بلکه زندگى افرادى که دوستشان دارند را نیز تحت تأثیر قرار مى دهند. خطر هپاتیت براى افراد مبتلا به آن، ایجاد نارسایى کبد است و براى اطرافیان آنها ابتلاء به ویروس هپاتیت خواهد بود. اغلب بهترین راه براى بیماران هپاتیتى براى مبارزه با این مشکلات ایجاد تغییراتى در زندگى روزمره مى باشد.
مشکلات بدنى: خستگى مزمن که ویژگى آن احساس ضعف طولانى مدت و فاقد انرژى بودن است، غالبا یکى از شکایات بیماران مبتلا به هپاتیت مى باشد. متخصصین هنوز مطمئن نیستند که چرا بیماران مبتلا به هپاتیت به خستگى مزمن دچار مى شوند و بعضى از آنها عقیده دارند که کبد آسیب دیده ى این افراد به جاى اینکه خون را تصفیه کند مواد زایدى را وارد خون مى کند که نتیجه ى آن باعث ضعف بیماران مى شود. عدهاى دیگر معتقدند که خود ویروس هپاتیت و سیستم ایمنى بدن که در مقابل این ویروس عکس العمل نشان مى دهد باعث ضعف و خستگى مزمن مى شود. بدتر از همه اینکه بیمارانى که با داروى اینترفرون تحت درمان قرار مى گیرند نیز دچار این مشکل مى شوند، زیرا یکى از عوارض جانبى این دارو، خستگى مزمن مى باشد. صرفنظر از اینکه چه عاملى باعث بروز این مشکل مى شود، خستگى مزمن سبب مى گردد که بیماران مبتلا به هپاتیت چنان ضعیف شوند که در انجام کارهاى کوچک روزمره شان هم دچار مشکل شوند. در اثر پایین آمدن سطح انرژى آنها، این افراد خود را در مقابله با این مشکل، شکست خورده مى بینند. این کاهش انرژى مى تواند به قدرى فرد را ناتوان کند که این بیماران مجبور مى شوند بسیارى از فعالیتهاى طبیعى خودشان را انجام ندهند. یکى دیگر از مشکلات این افراد از دست دادن اشتها و در نتیجه کاهش وزن مى باشد. علایم بیمارى هپاتیت و اثرات داروى اینترفرون مى تواند باعث بى اشتهایى و تهوع شود و درمان با این دارو باعث مى شود که بیماران به تدریج احساس بدمزگى در دهان داشته باشند. بیمارى کبدى مى تواند بر روى واکنش افراد در مقابل مزه هاى مختلف تأثیرگذار باشد، در نتیجه بسیارى از بیماران متوجه مى شوند که بعضى از غذاها دیگر طعم خوبى براى آنها ندارند. مشکل دیگر اینکه وقتى کبد دچار التهاب مى شود و ورم مى کند به معده فشار وارد کرده و باعث مى شود که فضاى معده کوچکتر شود و در نتیجه جاى کمترى براى غذاهایى که مى خورند وجود خواهد داشت و بى اشتهایى این بیماران تشدید مى شود.
تمام این عوامل به همراه صدماتى که به کبد وارد آمده و باعث شده که توانایى کبد در ذخیره و توزیع مواد غذایى کاهش پیدا کند، موجب مى شوند که وزن بیماران مبتلا به هپاتیت کاهش پیدا کند و دچار سوء تغذیه شوند. مشکل دیگرى که بیماران مبتلا به هپاتیت با آن روبرو هستند، احتباس آب در بدن مى باشد. این وضعیت هنگامى رخ مىدهد که سلولهاى صدمه دیده ى کبدى دیگر قادر به تصفیه ى کافى مواد زاید از خون نمى باشند، وقتى چنین اتفاقى روى مى دهد، بدن توانایى رها شدن از دست نمک و آب اضافى را ندارد و در نتیجه نمک و آب در بدن جمع شده و باعث ورم کردن قسمتهاى مختلفى از بدن مثل مچ پاها، شکم و سینه مى شود. یکى از مشکلات دیگرى که به علت عدم توانایى کبد در تصفیه ى مواد زاید از خون بروز مىکند، خارش پوست مى باشد که به علت تجمع این مواد زاید در زیر پوست ایجاد مى شود. برخلاف خارشى که بر اثر نیش حشرات ایجاد مى شود این نوع خارش در بیماران هپاتیتى نه موقتى مى باشد و نه اینکه به آسانى برطرف مى شود.
مشکلات روحى و روانى در افراد هپاتیتى: افراد مبتلا به هپاتیت همچنین با یک سرى مشکلات روحى و روانى نیز مواجه مى شوند. بیماران هپاتیتى اغلب در برخورد با افرادى که با آنها اظهار همدردى نمى کنند دچار شرم مى شوند زیرا فکر مى کنند آنها این بیمارى را از روشهاى بدى مثل استفاده از سرنگهاى آلوده کسب کرده اند. یک فرد هپاتیتى چنین اظهار داشت: وقتى من به دیگران مى گویم که دچار هپاتیت هستم، ناگهان رفتارشان عوض مى شود و آنها از دست دادن با من امتناع مى کنند، زیرا فکر مى کنند که با دست دادن، آنها دچار هپاتیت خواهند شد. مثل اینکه یک دیوار شیشه اى بین من و دوستانم کشیده شده است. بیماران مبتلا به هپاتیت همچنین باید با ترس از انتشار بیمارى به کسانى که دوستشان دارند نیز کنار بیایند. همسران این افراد ممکن است به علت ترس از سرایت این بیمارى به آنها حتى تقاضاى طلاق کنند. این مشکلات روحى اغلب باعث مى شود که بیماران هپاتیتى خود را تنها حس کنند. افسردگى مى تواند قدرت تمرکز فکر افراد را کاهش دهد، بر خستگى و درد آنها بیفزاید و سبب تحریک پذیرى و عصبانیت آنها شود. دانشمندان معتقدند که ممکن است وقتى کبد آسیب مى بیند سطح مواد شیمیایى که به طور طبیعى در کبد تولید مى شوند و یا اینکه در آنجا تنظیم مى گردند، نامتعادل شوند و باعث ایجاد افسردگى گردند، عوارض جانبى داروى اینترفرون همچنین ممکن است منجر به ایجاد افسردگى شود. از آنجایى که حدود سه سال طول مى کشد تا تمام اینترفرون از بدن خارج شود، افسردگى مى تواند تا سالها بعد از درمان با اینترفرون هم باقى بماند.
جریان ضعیف گردش خون در مغز که بر اثر صدمات کبدى و درمان با اینترفرون ایجاد مى شود، ممکن است همچنین باعث ایجاد افسردگى گردد. صرفنظر از اینکه چه عاملى باعث بروز افسردگى در افراد مبتلا به هپاتیت مى شود، افسردگى مى تواند سیستم ایمنى و دفاعى بدن را ضعیف کرده و توانایى بدن در مبارزه با ویروس هپاتیت را کاهش دهد و در نتیجه صدمات بیشترى به کبد وارد آورد. یکى دیگر از مشکلاتى که بر اثر افسردگى ایجاد مى شود، تحریکپذیرى و زود عصبى شدن در افراد مى باشد. بعضى از محققین معتقدند که این وضعیت به علت عدم توانایى کبد در تنظیم و تجزیه ى موادى که در بدن ترشح مى شوند و اصطلاحا به آنها هورمون گفته مى شود اتفاق مى افتد، این وضعیت باعث مى شود که بیماران هپاتیتى کم طاقت شوند، خیلى زود عصبانى شده و از کوره در بروند.
جلوگیرى از سرایت هپاتیت به دیگران
ویروس هپاتیت براى تکثیر خود از پروتئاز استفاده مى کند. دانشمندان تلاش مى کنند که با ساختن یک مهارکننده ى پروتئاز، از تکثیر ویروس هپاتیت در بدن جلوگیرى کنند.
به غیر از اینکه بیماران مبتلا به هپاتیت باید با بیمارىشان مبارزه کنند و زندگى خوبى داشته باشند، آنها باید براى جلوگیرى از انتقال بیمارى به سایر افراد، اقداماتى را نیز انجام دهند. از آنجایى که ویروس هپاتیت از طریق خون به سایرین منتقل مى شود، بیماران هپاتیتى باید محل زخمهاى خود را بپوشانند.
تمامى خونهایى که از آنها خارج مى شود (شامل خون قاعدگى) را با مواد ضدعفونى کننده پاک کنند و از اهداء خون یا عضوى از بدن به دیگران خوددارى کنند، افراد مبتلا به هپاتیت باید در هنگام مراجعه با پزشک، پرستار، آزمایشگاه و دندانپزشکى، کادر پزشکى را از بیمارى خود مطلع سازند تا آنها بتوانند اقدامات حفاظتى بیشترى را انجام دهند. بیماران هپاتیتى نباید هیچگونه سوزن یا وسایل شخصى خود را (که مى تواند خون آنها را به سایرین انتقال دهد) با دیگران به طور مشترک مصرف کنند (وسایلى مثل: گوشواره، تیغ ریشتراشى، مسواک و غیره). به علاوه افراد مبتلا به هپاتیت باید از بیمارى خود به شریک جنسى شان آگاهى لازم را بدهند و از وسایل حفاظتى مثل کاندوم استفاده کنند. بیماران هپاتیتى و پزشکان در این نکته توافق دارند که اهمیت زیادى دارد که بیماران هپاتیتى از بیمارى هپاتیت و نحوه ى انتقال آن به دیگران اطلاعات کافى را داشته باشند و دانستن این موضوع که تماس هاى روزمره ى معمولى آنها با سایر افراد، مثل:
دست دادن، در آغوش گرفتن و بوسیدن، باعث انتقال بیمارى نمى شود، مى تواند از ترس آنها بکاهد و این اطلاعات باعث مى شود که زندگى آنها تعادل خود را حفظ کند.
مبارزه و کنار آمدن با بیمارى: گرچه مبارزه و کنار آمدن با بیمارى هپاتیت مى تواند بسیار مشکل باشد، اما این بیماران مى توانند براى کمک به خود از روشهاى مختلفى استفاده کنند و از زندگى خودشان لذت ببرند. یکى از این راهها، شرکت در گروهها یا انجمنهاى حمایت از هپاتیت مى باشد. در انجمن هاى حمایتى هپاتیت، بیماران هپاتیتى از تجارب یکدیگر استفاده مى کنند. با تبادل تجربیات بیماران هپاتیتى با یکدیگر اغلب آنها براى بعضى از مشکلات خود راه حلهایى را پیدا مى کنند. انجام تمرینات ورزشى متوسط به بیماران هپاتیتى کمک مى کند تا با بیمارى شان مبارزه کنند. تحقیقات پزشکان نشان داده است که فعالیتهاى ورزشى باعث قوىتر شدن بدن و نیز بهبود وضعیت روحى بیماران مى شود. تمرینات ورزشى موجب افزایش سرعت جریان خون شده و در نتیجه ممکن است به پیشگیرى یا کاهش اثرات سیروز و نیز پیشگیرى از افسردگى کمک کند، فعالیتهاى ورزشى به از بین رفتن خستگى بدن کمک کرده و موجب تقویت سیستم ایمنى بدن مى شود که این امر مى تواند به مبارزه ى بدن با ویروس هپاتیت کمک کند. همچنین تمرینات ورزشى با پیدایش استرس مبارزه مى کند، استرس براى سیستم ایمنى بدن خطرناک مى باشد. دکتر ملیساپالمر در مورد انجام تمرینات منظم ورزشى چنین اظهار مى دارد: تمرینات منظم ورزشى جزء مهمى از مبارزه با بیمارى کبدى مى باشد. افرادى که به طور منظمى ورزش مى کنند، نه تنها احساس بهترى خواهند داشت بلکه اغلب به درمانهاى پزشکى پاسخ بهترى مى دهند و تمرینات منظم ورزشى باعث افزایش سطح انرژى بدن، کاهش فشار بر روى کبد و در بسیارى از موارد حتى باعث تأخیر در بروز بعضى از عوارض مرتبط با بیمارى کبد مى شود.
مدیتیشن روش دیگرى است که بسیارى از افراد مبتلا به هپاتیت براى حفظ سلامت کبد خود از آن استفاده مى کنند. در روش مدیتیشن از تکنیکهاى تمرکز فکر مثل تکرار یک کلمه یا صدا براى آرام کردن ذهن استفاده مى شود. در هنگام مدیتیشن افراد بر روى یک کلمه یا جمله تمرکز مى کنند تا تمام چیزهاى دیگر را از ذهنشان بیرون بریزند و بدن خود را آرام و ریلکس کنند. بسیارى از متخصصین عقیده دارند که مدیتیشن به قوىتر شدن سیستم ایمنى بدن یا از بین بردن استرسها کمک مى کند.
درمانهاى رایج: وقتى تشخیص هپاتیت در بیمارى داده شد، پزشک شدت آسیب وارده به کبد را ارزیابى مى کند و براساس آن درمان را تجویز مى کند.
صرفنظر از نوع درمانى که تجویز مىشود، هدف پزشک پیشگیرى یا به تأخیر انداختن صدمه ى کبدى، حفظ عملکرد کبد و تسکین علایم بیمارى هپاتیت مى باشد. وقتى با انجام آزمایشات معلوم شود که صدمه ى وارده به کبد اندک مى باشد، بسیارى از پزشکان و بیماران ترجیح مى دهند که درمان را به تأخیر بیندازند زیرا درمان هپاتیت اغلب کاملا ناخوشایند مى باشد و اگر کبد دچار صدمه ى شدیدترى شده باشد، درمان دارویى معمولا تجویز مى شود.
متأسفانه امروزه داروهاى زیادى وجود ندارند که بتوان به طور مؤثر هپاتیت را درمان کرد. فقط چند داروى محدود در طب جدید وجود دارد که مى توانند بدون اینکه به سلولهاى بدن آسیبى برسانند به ویروسها حمله کنند. سایر داروها به غیر از اینکه موجب از بین رفتن ویروسها مى شوند به سلولهاى کبدى نیز آسیب وارد مى کنند. بنابراین فقط از چند داروى خاص که به داروهاى آنتىویرال (ضد ویروس) معروف هستند مى توان در درمان هپاتیت استفاده کرد.
درمان با جراحى: اگر صدمات وارده به کبد بر اثر بیمارى هپاتیت به قدرى باشد که خطر توقف کامل فعالیت کبد وجود داشته باشد و درمان نتواند هیچ کمکى بکند، در نتیجه در چنین مواردى ممکن است نیاز به پیوند کبد باشد. گرچه بیماران مبتلا به هپاتیت هیچگاه به پیوند کبدى نیاز نخواهند داشت، اما در بین مبتلایان به هپاتیت مزمن که دچار سیروز هستند، نارسایى کبد ممکن است رخ دهد. وقتى چنین مشکلى ایجاد شد تنها راه نجات دادن زندگى بیمار پیوند کبد مى باشد ولى حتى وقتى که احتمال نارسایى کبد هم وجود داشته باشد، بازهم هر بیمارى را نمى توان به عنوان یک کاندیداى خوب براى پیوند کبد در نظر گرفت.
پیوند کبد بسیار پیچیده و خطرناک مى باشد و کبدهاى اهدایى نیز بسیار کم مى باشند. به علاوه پیوند کبد براى هر بیمار مبتلا به نارسایى کبدى مناسب نمى باشد، در مواردى که سایر بیمارىها نیز وجود داشته باشند و فرد مبتلا به نارسایى کبد، دچار بیمارى قلبى یا ریوى، سرطان در سایر اعضاء بدن به غیر از کبد، ایدز یا معتاد به مواد مخدر یا الکل باشد، عمل پیوند کبد با موفقیت همراه نخواهد بود.
*******************************
منابع:
دائره المعارف گیاه درمانى ایران، آقای احمد حاجی شریف، صفحه ۵۴۸٫
اصول و مبانى نظرى طب سنتى، حکیم سید اسماعیل جرجانی، مقدمه، صفحه ۵٫
اسرار گیاهان دارویى، آقای احمد حاجی شریف، صفحه ۷۵۷٫
آئین تندرستى (اصفهانى)، آقای محمد مهدی اصفهانی، صفحه ۱۶۴٫
مجموعه مقالات قرآن و طب، ج۱، بنیاد پژوهشهای قرآنی حوزه و دانشگاه، صفحه ۸۳٫
دانشنامه طب اهل بیت علیهم السلام بر اساس طب الأئمه علیهم السلام، آقای محمد دریایی، صفحه ۳۲۶٫
دائره المعارف طب سنتى (گیاهان دارویى)، آقای ابوالقاسم سلطانی، ج۳، صفحه ۱۸۶٫
معارف گیاهى، استاد دکتر سید حسین میر حیدر، ج۵٫
تهیه و تنظیم:
صادق عطار
